Moje rozważania na Pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu

1. KILKA SŁÓW WSTĘPNYCH.

Jak niektórzy z Was wiedzą, mało brakowało abym został księdzem. Księdzem jednak nie zostałem. Mimo wielu wątpliwości i pytań niekiedy wręcz fundamentalnych i ponownie - wątpliwości odmienianych przez wszelkie możliwe przypadki - nadal pozostała we mnie pasja i zainteresowanie tym co nam Pan Bóg pozostawił w Pismach - o ile faktycznie jest to Jego Słowo, bądź też o ile Słowo Jego Wolą natchnione. Z tego też względu postanowiłem napisać moje własne „kazanie” na Pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu. Ocenę mojego „kazania” - choć bardziej moich własnych przemyśleń i komentarza - oraz przesłania weń zawartego, które chciałbym niniejszym Wam przekazać, pozostawiam do Waszej oceny i pod Waszą rozwagę.

2. Rozważane fragmenty Pisma na Pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu.

PIERWSZE CZYTANIE: Rdz 2:7-9; 3:1-7 [podsumowanie: stworzenie i grzech pierwszych ludzi]:

Rozdział 2: „7. Wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą. 8. A zasadziwszy ogród w Eden na wschodzie, Pan Bóg umieścił tam człowieka, którego ulepił. 9. Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła.

Rozdział 3: „1. A wąż był najbardziej przebiegły ze wszystkich zwierząt polnych, które Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty: «Czy to prawda, że Bóg powiedział: Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu?» 2. Niewiasta odpowiedziała wężowi: «Owoce z drzew tego ogrodu jeść możemy, 3. tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu, Bóg powiedział: Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście nie pomarli». 4. Wtedy rzekł wąż do niewiasty: «Na pewno nie umrzecie! 5. Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło». 6. Wtedy niewiasta spostrzegła, że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla oczu i że owoce tego drzewa nadają się do zdobycia wiedzy. Zerwała zatem z niego owoc, skosztowała i dała swemu mężowi, który był z nią: a on zjadł. 7. A wtedy otworzyły się im obojgu oczy i poznali, że są nadzy; spletli więc gałązki figowe i zrobili sobie przepaski.”

DRUGIE CZYTANIE: Rz 5:12, 5:17-19 [podsumowanie: przestępstwo sprowadziło śmierć, ale obficiej spłynęła łaska]: Czytanie z Listu świętegoPawła Apostoła do Rzymian:

„12. Dlatego też jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli... 17. Jeżeli bowiem przez przestępstwo jednego śmierć zakrólowała z powodu jego jednego, o ileż bardziej ci, którzy otrzymują obfitość łaski i daru sprawiedliwości, królować będą w życiu z powodu Jednego - Jezusa Chrystusa. 18. A zatem, jak przestępstwo jednego sprowadziło na wszystkich ludzi wyrok potępiający, tak czyn sprawiedliwy Jednego sprowadza na wszystkich ludzi usprawiedliwienie dające życie. 19. Albowiem jak przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wszyscy stali się grzesznikami, tak przez posłuszeństwo Jednego wszyscy staną się sprawiedliwymi.”

EWANGELIA: Mt 4:1-11 [podsumowanie: Jezus przez czterdzieścidni pości i jest kuszony]

„1. Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła. 2. A gdy przepościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, odczuł w końcu głód. 3. Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: «Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem». 4. Lecz On mu odparł: «Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych». 5. Wtedy wziął Go diabeł do Miasta Świętego, postawił na narożniku świątyni 6. i rzekł Mu: «Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się w dół, jest przecież napisane: Aniołom swoim rozkaże o tobie, a na rękach nosić cię będą, byś przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień». 7. Odrzekł mu Jezus: «Ale jest napisane także: Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego». 8. Jeszcze raz wziął Go diabeł na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie królestwa świata oraz ich przepych 9. i rzekł do Niego: «Dam Ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon». 10. Na to odrzekł mu Jezus: «Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz». 11. Wtedy opuścił Go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i usługiwali Mu.”.

3. ROZWAŻANIA:

3.1. Analiza.

W Pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu mamy zestawienie fragmentu Księgi Rodzaju poświęconego stworzeniu, oraz pierwszemu grzechowi i momentowi, w którym Jezus udał się na pustynię, na której to pościł przez 40 dni i w trakcie, którego to postu był kuszony przez Szatana. Zestawienie to z pozoru może się wydawać przypadkowe, bo w końcu co ma wspólnego sam fakt stworzenia i popełnienia przez pierwszych ludzi przestępstwa z udaniem się Jezusa na pustynię na okres 40 dni? Nic jednak bardziej mylnego. To zestawienie jest w pełni celowe i jak bliżej się przyjrzeć analizowanym fragmentom Pisma, owe fragmenty są ze sobą ściśle powiązane.

Gustave Doré
Raj utracony

W powyżej zacytowanym fragmencie Ewangelii według świętego Mateusza czytamy, iż Jezus w trakcie wspomnianego czterdziestodniowego postu przebywał nie tylko na pustyni (zob. Mt 4:1-11, por. Łk 4:1-13), ale co więcej, jak wynika z Ewangelii według św. Marka: będąc na owej pustyni przebywał ze zwierzętami  (Mk 1:13). Nie było na pustyni nikogo prócz Jezusa. Owszem, w dalszej części czytamy, iż pojawił się tam Szatan, który kusił Jezusa (zob. Mt 4:3, Mk 1:13, Łk 4:2). Wskazać jednak należy w tym momencie, iż Pan Bóg nie stworzył zła, ani tym bardziej nie stworzył Szatana jako złego ducha. Tego bowiem ostatniego Bóg stworzył jako jednego z aniołów, który się postanowił zbuntować przeciw Bogu. Podkreślić jednak należy, że realnie istniejące jest tylko to co Bóg stworzył i co ważne, to co Bóg stworzył było dobre, stąd wnioskując a contrario: to co po pierwsze pojawiło się złe, to pojawiło się po stworzeniu, a nie w wyniku stworzenia; po drugie, to co nie było dobre, nie pochodziło od Boga, a to co nie pochodzi od Boga, nie zostało stworzone, zaś to co nie jest stworzone, to nie istnieje (zob. Rdz. 1:31, 2:1-4).

Gustave Doré
Adam i Ewa

Tym samym więc zło i jego skutki w postaci tego czego dopuścił się Szatan, a czego następnie dopuścili się Adam i Ewa w kontekście tego co Księga Rodzaju wymienia jako stworzone przez Boga - jest nierealne. Słusznym więc jest powyższe moje twierdzenie, iż na pustyni przebywał sam przez 40 dni Jezus wraz ze zwierzętami i z nikim innym więcej, tym bardziej, że materia w postaci zwierząt i ziemi zamienionej w pustynię - była stworzona przez Boga. Szatan zaś choć osobowo zjawił się na wspomnianej pustyni - był nierealny, jako że nie takim go stworzył Pan Bóg. Zresztą jak napisano w Ewangelii według św. Marka: „Czterdzieści dni przebył na pustyni kuszony przez Szatana. Żył tam wśród zwierząt, zaś aniołowie usługiwali Mu” (Mk 1:13) - co ważne, św. Marek jednoznacznie podkreślił, iż Jezus żył na pustyni wśród zwierząt i był kuszony przez Szatana, ale nie żył na pustyni wśród zwierząt i Szatana. To rozróżnienie jak widać, w pełni koreluje z dwoma opisami stworzenia, o których mowa w Księdze Rodzaju i w których to każdorazowo podkreślano, iż to co Bóg stworzył było dobre (zob. Rdz.: Ibidem).

Co jest jednak istotne, gdy chodzi o wspomniane zestawienie Jezusa przez owe 40 dni na pustyni przebywającego, oraz Adama i Ewę przebywających w Ogrodzie Edenu przed popełnieniem pierwszego grzechu, to, że przebywali zarówno Jezus na pustyni, jak i Adam i Ewa w Ogrodzie Eden - wśród zwierząt (zob. Mk 1:13, oraz Rdz 2:15, 2:19-23).

Gustave Doré
Wąż zbliżający się do
Adama i Ewy w
Ogrodzie Eden

W tym momencie uderzające jest to, że w Ogrodzie Eden będącym w pełni dziełem Pana Boga tętniło życie, istniała pełna harmonia pomiędzy wszelkim możliwym stworzeniem i co również jest ważne wszystko to było przepełnione pokojem, brakiem przemocy i było w pełni przyjazne człowiekowi. Zarówno człowiekowi, jak i otaczającym go zwierzętom niczego nie brakowało. Jedzenie było pod dostatkiem i nie wymagało ono jakiegokolwiek zdobywania, lecz zwyczajnie wystarczało po owe jedzenie sięgnąć. Warto przy ty podkreślić, iż Adam i Ewa przebywając w Ogrodzie Eden byli wegetarianami (zob. Rdz 2:16). Poza tym, pierwsi ludzie przebywający w Ogrodzie Edenu mieli w każdym momencie i w każdej chwili nieograniczony dostęp do Boga.

Jeśli chodzi natomiast o pustynię, na której przebywał przez 40 dni postu Jezus, to należy wskazać, iż mamy tu do czynienia również z człowiekiem przebywającym na ziemi stworzonej przez Boga wśród zwierząt - także stworzonych przez Boga. Jednak z występującą tu zasadniczą różnicą. Owa ziemia została przemieniona w pustynię, w której króluje śmierć, pustka i wzajemna walka o przetrwanie. Co ważne, owa pustynia, to nic innego jak efekt działania samego Szatana i grzechu prowadzącego do jednego - do śmierci i potępienia. Oczywiście, wspomniałem tu o Jezusie jako o człowieku, jako że należy pamiętać, iż jak stanowi Katechizm Kościoła Katolickiego: "Chrystus ma dwie natury, Boską i ludzką, nie pomieszane, ale zjednoczone w jednej Osobie Syna Bożego" (KKK 481). Z tego też względu, w żadnym wypadku nie ma ani nadużycia, ani żadnej pomyłki w stwierdzeniu przeze mnie wyżej poczynionym na temat Jezusa.

Gustave Doré
Wypędzenie Adama i Ewy
z Raju

Ponadto, analizując dalej zestawienie fragmentu Księgi Rodzaju dotyczącego stworzenia i pierwszego grzechu z fragmentem Ewangelii według św. Mateusza dotyczącego czterdziestodniowego postu Pana Jezusa i kuszenia Jego Osoby przez Szatana - wskazać należy na dwie skrajne rzeczy tu występujące. Mianowicie, skutkiem popełnienia przez Adama i Ewę pierwszego grzechu jest po pierwsze zapoczątkowanie grzechu na ziemi i w ludzkości, a po drugie cierpienie i śmierć, jako że Adam i Ewa stracili nie tylko niewinność (Rdz 1:7, por. Rdz 2:25), którą mieli przed popełnieniem pierwszego grzechu, ale również utracili oni raz na zawsze nieśmiertelność i tym samym stali się istotami w pełni śmiertelnymi (Rdz 3:19).

Jeśli natomiast chodzi o czterdziestodniowy post Pana Jezusa na pustyni, to przede wszystkim należy podkreślić, iż był to moment faktycznego rozpoczęcia się misji Pana Jezusa na ziemi. Jego bowiem misja nie rozpoczęła się w momencie narodzin, ale w momencie, w którym rozpoczęła się faktyczna droga Pana Jezusa na krzyż, a w konsekwencji do zbawienia ludzkości.

Gustave Doré
Kuszenie Chrystusa

Tak jak Szatan w ostatnich momentach beztroskiego życia Adama i Ewy w Ogrodzie Eden zainicjował bardzo intensywne kuszenie, które skończyło się niestety zwycięstwem Szatana, tak również w momencie rozpoczęcia się misji przez Jezusa Chrystusa, Szatan ponownie uderzył oferując Jezusowi wszelkie możliwe dobra tego świata, a zwłaszcza wszelkie możliwe bogactwa, władzę i moc (Mt 4:8-9). To kuszenie nie było bynajmniej zwyczajnym kuszeniem, jako że owo kuszenie miało swój równie wielki cel, jak kuszenie zwieńczone sukcesem w przypadku Adama i Ewy. Otóż, tym celem była ponownie śmierć ludzkości, tyle że w tym wypadku bynajmniej nie chodziło o zwykłą śmierć, ale o śmierć wieczną w sensie wiecznego potępienia (nt. wyższego stopnia potępienia zob. m.in. Pwt 5:22, oraz: Dessler Elijahu Eliezer (2002), Shavuot, (w:) Idem, Strive for truth, wyd. New York / Jerusalem: Feldheim Publishers, str. 44-45). Szatan bowiem w trakcie owych 40 dni postu Jezusa starał się wszystko uczynić co w jego mocy by Jezus nie umarł na krzyżu i tym samym aby nie odkupił win całej ludzkości.

Jak dalej czytamy w Ewangelii według św. Mateusza, Jezus pokonuje Szatana i nie tylko nie daje się zwieźć Szatanowi (Mt 4:11, Mk 1:13, Łk 4:13), ale na końcu ostatecznie pokonuje Szatana w ten sposób, iż późniejszym czasie dochodzi do śmierci Jezusa na krzyżu, a przez to zaś następuje odkupienie całej ludzkości (zob. m.in. Mk 16:19-20, Łk 24:26).

3.2. Wymiar praktyczny zestawienia 40-dniowego postu Jezusa na pustyni z pierwszym grzechem Adama i Ewy.

Powyżej poczyniona przeze mnie analiza mogłaby być dalej kontynuowana i mogłaby prowadzić do dalszych wniosków co raz bardziej skomplikowanych i mniej lub bardziej prawdopodobnych. Najważniejszy jednak wymiar zarówno obu powyższych historii, jak i wspomnianego nieprzypadkowego - jak się okazuje - zestawienia, to wnioski i lekcja płynąca dla nas samych, a dokładnie dla nas osób uwikłanych w problemy życia codziennego odbiegających diametralnie od antycznego niemal bajkowego świata przepełnionego różnego rodzaju cudami, a ukazanego zarówno w Starym Testamencie, jak i w Nowym Testamencie.

Otóż, jak wspomniałem, pierwsi ludzie, tzn. Adam i Ewa żyli beztrosko w Ogrodzie Eden pośród zwierząt, bez jakichkolwiek zmartwień, bólu, cierpienia i co ważne, pełni życia, nieśmiertelni jak wszystko to co ich otaczało. Z momentem popełnienia pierwszego grzechu to wszystko drastycznie się zmieniło, jako że Adam i Ewa zostali wygnani z raju, zaś rzeczywistość, w której się po popełnieniu grzechu znaleźli była całkowitym przeciwieństwem Ogrodu Eden, a więc pojawiło się zdobywanie i praca na jedzenie, a nie sięganie po jedzenie; pojawił się ból, podczas, gdy w Edenie ból zwyczajnie nie był znany; pojawiła się wreszcie śmierć, podczas gdy w Edenie panowała nieśmiertelność.

Ary Scheffer
Kuszenie Chrystusa

Co również jest ważne, póki Adam i Ewa byli w Edenie i nie popełnili grzechu, to owszem żyli w Łasce Bożej jakby to określili ludzie wierzący, ale spoglądając na to z innej nieco perspektywy, choć pozostając cały czas w powyżej przyjętym toku myślenia - Adam i Ewa dopóki nie popełnili grzechu, dopóty żyli.

Jeśli natomiast chodzi o 40 dni postu Pana Jezusa na pustyni, to wskazać należy wpierw, iż dopiero w rzeczywistości będącej wynikiem grzechu ów post był konieczny. Po drugie, owo zestawienie rzeczywistości Ogrodu Eden, będącej rzeczywistością bez grzechu i rzeczywistości pustyni będącej efektem pierwszego grzechu - wskazuje to nam na konieczność dokonywania rekonesansu naszego własnego życia, a dokładnie rekonesansu tego co w naszym życiu było niegdyś rajem, a co w wyniku naszych złych uczynków, jak również zaniedbań stało się pustynią. Ten sposób myślenia może dotyczyć zarówno dosłownie nas samych, ale również określonych obszarów naszego życia, jak przykładowo praca, nauka, czy relacje jakie tworzymy z innymi ludźmi.

Fragment Ewangelii według św. Mateusza, który wyżej został przeze mnie zacytowany, a który dotyczy wspomnianego 40-dniowego postu Pana Jezusa na pustyni kończy się pomyślnie, jako że jak wcześniej wspomniano, Jezus nie ulega Szatanowi, lecz go w sposób zdecydowany przepędza mówiąc: „Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz” (Mt 4, 10) - i jak dalej stanowi Ewangelia we wspomnianym czwartym rozdziale: „Wtedy opuścił Go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i usługiwali Mu” (Mt 4, 11).

Gustave Doré
Wniebowstąpienie Jezusa

Co więcej, wspomniana refleksja, a przynajmniej sposób myślenia o własnym życiu jaki płynie z powyższego zestawienia, ma jednocześnie również nieprzypadkowe miejsce w kalendarzu liturgicznym, jako że owo zestawienie ma miejsce w Pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu, a więc w dzień, w którym rozpoczynamy na dobre przygotowywania do Świąt Wielkiej Nocy. Święta zaś Wielkiej Nocy to kolejny moment w nie tylko w kalendarzu liturgicznym, ale również w „normalnym” kalendarzu do zatrzymania się choćby na chwilę w codziennym biegu i zastanowienia się nad własnym życiem, nad drogą, którą podążamy i nad relacjami z innymi ludźmi, które tworzymy, które mamy zamiar stworzyć i w których już jesteśmy. Niezależnie od tego jaką mamy postawę wobec Boga - wiara, antyteizm, ateizm, agnostycyzm, et caetera - warto jest sobie postawić następujące przykładowe pytania; a mianowicie: Z jakiej części swojego życia uczyniłem pustynię? Jaka część mnie to już pustynia? Co spowodowało, iż moje życie stało się w części lub w całości pustynią? Gdy zaś zadamy sobie te pytania i gdy uda nam się na owe pytania odpowiedzieć w naszych oczywiście sumieniach, umysłach i sercach, warto na tym nie poprzestawać i tym samym warto jest sobie zadać pytanie chyba w tym momencie najważniejsze: Jak mogę przekształcić tę moją osobistą pustynię w żyzny, życiodajny i szczęśliwy Eden? Jeśli uda się na te pytanie udzielić odpowiedzi, to należy przystąpić czym prędzej do śmiałego i odważnego naprawiania swojego życia tak aby rzeczywiście na owej naszej własnej personalnej pustyni pojawiło się wreszcie życie, które ostatecznie przekształci ową pustkę w życie.

Omówienie wybranych użytych skrótów i pojęć.

Ibidem - tamże;

Idem - tenże;

KKK - Katechizm Kościoła Katolickiego;
Łk - Ewangelia według św. Łukasza;

Mk - Ewangelia według św. Marka;

Mt - Ewangelia według św. Mateusza;

Pwt - Księga Powtórzonego Prawa;

Rdz - Księga Rodzaju;

Rz - List św. Pawła Apostoła do Rzymian.

POLECANE MATERIAŁY ONLINE:
1. Biblia Tysiąclecia online wydawnictwa Pallottinum;
2. Katechizm Kościoła Katolickiego online w serwisie Opoka na podstawie wydania wydawnictwa Pallotinum z 1994 r.